Gefiller vum Kapitalismus (7/8): Léift a Geschäft

Léift a Geschäft

Libes­be­zéiung an Ges­chäfts­re­la­tioun schéine ganz ver­schidde Saa­chen ze sinn. An der Léift dréckt sech eng déif Ver­bon­nen­heet zu enger Per­soun aus, net eng Pers­pek­tiv op en Avan­tage. Di geléiwte Per­soun ass do net just en Mët­tel zum Zweck, mä d‘Zësummensinn mat hir ass den Zweck sel­wer. Beson­nesch am Modell vun der roman­tes­cher Léift dréckt sech dës Fina­li­téit vum gedeelte Gléck am stäerks­ten aus.

D‘Zesummesinn mat der geléiw­ter Per­soun kënnt an dësem Modell mat engem radi­ka­len Exk­lu­si­vi­téit­sus­proch : keng aner Per­soun zielt nieft dir Per­soun mat dir een d‘Léift deelt. Mä och di gesamt Baus­se­welt kann an der roman­tes­cher Léift hir Bedei­tung ver­léie­ren. Am tra­di­tio­nel­len, lite­ra­resche Modell vun der roman­tes­cher Léift geet dëst Ver­laan­gen no engem Gléck zu zwee och ree­gel­méis­seg mat engem déiwe Schmäerz zesumme.

Aus déi Siicht huet roman­tesch Léift also mat Ges­chäfts­re­la­tiou­nen offen­sicht­lech näi­scht ze dinn. Léift schéint esou guer ganz am Contraire eng Alter­na­tiv ze pro­po­séie­ren, zur kaler, ratio­na­ler Ges­chäfts­re­la­tioun. Bei der Ges­chäfts­re­la­tioun ass deen Ane­ren ëmmer just en Mët­tel, an ni den Zweck. An der Léift soll et sech genau ëmge­kéiert verha­len : do ass de Rap­port zu deen ane­ren Zweck, an ni just Mët­tel zum Zweck.

Nom zweete Welt­krich hu sech dunn awer pro­gres­siv Libes­be­zéiung an Ges­chäfts­re­la­tioun mate­nee ver­bonne. Di israe­lesche Sozio­lo­gin Eva Illouz huet an den les­chte 25 Joer iwwer dëss Änne­runge gefuer­scht an e puer ers­taun­lech nei Cha­rak­te­ris­tike vun der kul­tu­rel­ler Trans­for­ma­tioun vun der Léift festgestallt.

Kucke mer eis kuerz e puer Resul­ta­ter vun dëser joer­zéng­te­laan­ger Fuer­schung un.

Fir direkt mat enger ë bës­sen iwwerspëtz­ter Fro unzefän­ken : wéi gëtt en Liib­ha­ber wéi dem Goethe säi Wer­ther, oder dem Sten­dhal säi Julien Sorel, fir déi Léift en Lie­wen­sent­worf war, zum post­mo­derne Kon­sument vun der Léift als Wuer um Dating-Maart ?

Wéi gëtt roman­tesch Léift, déi di exis­ten­ziell Katas­tro­phen an dem fréizäi­te­gen Doud vu senge lite­ra­resche Pro­ta­go­niste pro­vo­zéiere sollt, zur kom­mer­ziel­ler Fräizäit­bes­chäf­te­gung mat Liich­teg­keet a Spaass ? Wéi koum, an anere Wie­der, d‘Léift op de Maart ?

Et han­delt sech hei ëm d‘Entwécklung vun der roman­tes­cher Libes­be­zéiung mat Abso­lut­theet­sus­proch an Per­ma­nenz­cha­rak­ter, zum jët­ze­gen Dating als beli­beg wid­de­rhuel­bart Spaas­ser­liefnes nom Aarbechtsdag.

Nom Eva Illouz leeft dës Bewee­gung iwwert zwee grouss gesell­schaft­lech a kul­tu­rell Pro­zes­ser : d‘Romantiséierung vun den Wue­ren engersäits, an d‘Transformatioun vum Roma­nis­mus an eng Wuer ane­rersäits. Et ass dësen zweete Pro­zess, deen sech am wich­teg­ste sollt erausstellen.

Kucke mer kuerz wéi sech roman­tesch Léift iwwert d‘Funktioun vum Kon­sum Maart-tau­glech gëtt. 

D‘Romantiséierung vun de Wue­ren ass op éisch­ter Plaz den Effort vum Mar­ke­ting an der Nokrichszäit. Aus der Ana­lyse vum der Sym­bo­lik op déi den Mar­ke­ting zeréck gräift gesäit een, deen ab e gewësse Moment net méi d‘Nëtzlechkeet oder den Gebrauchswäert vun der Wuer dat ass, wat den Kon­sument zum Kaf soll mobi­li­séie­ren. Wue­ren ginn elo an en Zesum­men­hang vu Léift, Gefiller an Roman­tik bruecht. Et ges­chitt, an de Wie­der vum Illouz, eng „Roman­ti­séie­rung“ vun der Wuer. Mat der zousätz­le­cher Hël­lef vun der Fil­min­dus­trie ents­teet dann de bekannte kul­tu­rel­len Zesum­men­hang tëscht Léift, Schéin­heet, Jugend, Räich­tum an osten­ta­ti­ven Ausgaben.

Osten­ta­tiv Aus­ga­ben, oder osten­ta­tive Kon­sum bes­teet doran, Saa­chen ze kafen an ze gebrau­chen als Mët­tel fir d‘Demonstratioun vu sen­gem soziale Sta­tus oder senge finan­zielle Mët­tel. Kon­kret : di elle Poche déi kee bes­sere Gebrauchswäert huet wéi ier­gend eng aner kritt dank ges­chéck­tem Mar­ke­ting en Sym­bolwäert, deen se da vu allen anere Pochen dis­tin­guéiert. D‘Wuer brauch sech dann ëm hir Nëtz­le­ch­keet net méi ze këm­men, wat zielt ass hir Bedei­tung fir déi Per­soun déi se besëtzt an weise kann. D‘Romantiséierung vun de Wuere geet selbst­verständ­lech mat der Mar­ke­ting-Tech­nik vum Bran­ding zesummen.

Roman­ti­séie­rung vun de Wuere bedeit dat am Sym­bolwäert di roman­tesch Dimen­sioun, oder di sexuell Attrak­tioun direkt mat uges­ch­wat gëtt. Dat kann direkt ges­chéie wéi an ver­schid­dene Publi­ci­téi­ten, oder méi indi­rekt, als Nie­wes­chau­plaz am Film. Den James Bond fiert net an engem bana­li­séierte Citronën, a hie schléift net an engem Motel an der Indus­trie­zon, nieft der Auto­bunn-Aus­fahrt. D‘Bond-Girl dréit keng Auer aus dem Super­mar­ché, a wunnt och net an engem 30 Meter-Car­ré Plat­ten­bau mat Ikea-Miwwelen.

Mat esou Biller a Vir­biller sol­len an der Virs­tel­lung Räich­tum, Attrak­ti­vi­téit, Léift, Sex a Kon­sum zur all­ge­men­ger Ima­gi­na­tioun zesum­me­wuesse. An dofir, fir dat schéint Vers­prie­chen, gëtt een da gären seng Suen aus.

Dofir gouf de Kino esou en wich­tegt Mët­tel fir den roman­tesche Marketing :

Eve­ry night Sarah Cohn would go
to a moving pic­ture show …

An de Kino geet een fir d‘éischt emol mat sen­ger Léift fir doheem eraus, am Däi­sch­te­ren zesum­men ze sinn. D‘Fuite aus dem groen Aar­bechts­dag geet bes­ser mat engem Kin­nos­bill­jee an der Täsch.

Mä am Kino léiert een dann och ze dreeme wat Léift a Wierk­le­ch­keet ass oder sollt sinn, wéi schéin se ass, wann een se aus­liewe kann an deie­ren Autoen, ele­gante Boo­ter oder an exk­lu­si­ven Hoteller.

Nieft dem Kino bes­teet d‘Utopie vun der Léift zu zwee, ab den 40er a 50er Joren, am Ver­ree­sen. Am Ufank idea­ler­weis am Auto. Hei ents­teet lues a lues de selbst­verständ­le­chen Zesum­men­hang vu Léift, Ree­sen an Tou­ris­mus wäit wäsch vun doheem.

Keep away from the fel­low who owns an auto­mo­bile.
He’ll take you far in his motor car ;
too darn far from your pa and ma …

Déi Vermë­schung vu Roman­tik a Kon­sum mécht dat aus, wat d‘Eva Ill­louz di poli­tesch Eko­no­mie vun der Libe­saffär nennt. Mat sen­ger Léif­ster, mat sen­gem Léif­ste fiert een wäit fort am Motor car. Et fiert een an e gudde Res­tau­rant, an e flot­ten Hotel. Well et wëll een jo wei­sen, dat een et och wierk­lech mengt. An dat kascht hält eppes. There‘s nothing like a free lunch. An : there‘s nothing like free love.

Den deiere Bijou, oder de Luxus-Hotel a Sar­di­nien mat Stäe­ren-Res­tau­rant ass dach eppes ganz anes­cht, wéi den Woll­pul­lo­ver oder de Schal, deen d‘Frae soss iwwer Méint heem­lech hirem Léif­sten als Kad­do doheem ges­treckt hunn. Dat ass di nei poli­tesch Eko­no­mie vun der Léift déi sech an der Nokrichszäit ëmmer méi breet entwéckelt.

A fir déi, di doheem blei­wen ass et och net vill anes­cht. Well en ein­fa­chen Date mat Owen­dies­sen, enger Fläsch Wäin an engem Taxi kann och emol eppes kasch­ten. No enger Recherche kascht zum Beis­pill esou en Datezu Oslo am Duerch­schnëtt ëm di 160€. Zu Lon­don bezilt een der 150, an zu New York just nach 140. An dat ass wann een sech net beson­nesch ustrengt.

D‘Zesummewuessen vu Léift, Sex a Kon­sum ass och en Unzeeche vum neie Wuel­stand vun de Mët­telk­las­sen. Bes­sere Ver­déng­scht an bezuelte Congé sinn zwar pro­gres­sis­tesch Erron­gen­schafte vu lénke Bewee­gun­gen, mä se sinn och den Ter­rain vun der kapi­ta­lis­tes­cher Kolo­ni­séie­rung vum All­dag, vun de Gefiller a vun der Léift duerch Wirt­schaft a Wue­re­fe­ti­schis­mus am Klengbiergertum.

An de 40er, 50er a 60er Joren ass lues a lues déi Eko­no­mie vun der Léift ents­ta­nen, déi ons haut esou selbst­verständ­lech ass. Eraus goen, ver­ree­sen, Thea­ter, Kino, Res­tau­rant, oder Sol­den-Shop­pen zu Mai­land mat Iwwer­nuech­tung am Arma­ni-Hotel : si all gehéie­ren zu den roman­tes­chen Erlief­nis­ser an de kul­tu­relle Wid­ders­préch vum Kapitalismus.

An dësen Erlief­nes­ser gouf d‘Léift zur kon­sumräi­cher Fräizäit­bes­chäf­te­gung vum Mann a vun der Fra déi eppes op sech halen, wäit ewäch, soi-disant, vun de Rou­tinne vum Aar­becht­sall­dag a vum eko­no­mes­chen Konkurrenzkampf.

Op Radio 100,7 lauschteren … ➽